Przedszkole w Szwecji v.2 - Adaptacja i Funkcjonowanie

Jak radzą sobie w szwedzkim przedszkolu dzieci imigrantów? Czy to prawda, że dzieci w Szwecji bawią się na dworze nawet podczas deszczu? Dlaczego rodzice nie mogą fotografować przedszkolnych występów? Co każde dziecko musi koniecznie mieć ze sobą w przedszkolu? Czy w Szwecji jest dużo "panów przedszkolanków"? Tego i wiele innych rzeczy dowiecie się z drugiej części artykułu o szwedzkich przedszkolach.

"Przedszkole ma stymulować rozwój i edukację dzieci oraz zapewniać im bezpieczną opiekę. Działania muszą opierać się na holistycznym podejściu do dziecka i jego potrzeb oraz być zaprojektowane w taki sposób, aby opieka, rozwój i nauka tworzyły jedną całość. Przedszkole ma promować wszechstronne kontakty i wspólnotę społeczną oraz przygotowywać dzieci do dalszej edukacji" - to oficjalny cel edukacji przedszkolnej w Szwecji. Jak wygląda to w praktyce?

Jak to się zaczęło?

Pośrednim skutkiem industrializacji w XIX wieku, był fakt, że pracujące kobiety powoli przestawały mieć czas na pełnowymiarową opiekę nad dziećmi, więc zaczęły powstawać tzw. "daghem", czyli "domy dzienne" (zresztą, do dzisiaj potoczną nazwą przedszkola wśród Szwedów jest "dagis", czyli skrót od "daghem"). W latach 60-tych XX wieku zaczęły powstawać programy edukacyjne dla najmłodszych dzieci i w ten sposób rozwijały się pierwsze publiczne przedszkola ("förskola"), które poza rolą opiekuńczą, miały spełniać także rolę edukacyjną dla dzieci przed pójściem do szkoły (po szwedzku "för-skola" to dosłownie "przed-szkole").

Jak to wygląda teraz?

Obecnie w Szwecji istnieją przedszkola publiczne i prywatne, do których mogą uczęszczać dzieci od 1. do 6. roku życia. Więcej o zasadach działania przedszkoli, o rekrutacji, opłatach i dostępności przedszkoli, dowiecie się z pierwszego tekstu tej serii, Przedszkole w Szwecji v. 1 - Formalności, Opłaty, Dostępność. W tym artykule opowiadam o tym jak wygląda działalność przedszkola i życie szwedzkich przedszkolaków.

Rok (przed)szkolny

Przedszkola działają według szwedzkiego roku kalendarzowego, który określa dni wolne i pracujące w Szwecji oraz według roku szkolnego (läsåret) w danej gminie (kommun). Organizację roku szkolnego znajdziecie na stronach Waszej kommun i z niej dowiecie się w jakich terminach w danym roku są wakacje, ferie, przerwy świąteczne oraz tzw. verksamhetsdagar lub studiedagar, czyli 2 dni w semestrze, w których personel placówek edukacyjnych uczestniczy w zebraniach i szkoleniach, mających na celu usprawnić pracę tych jednostek. W czasie świąt, weekendów i innych "czerwonych dni", przedszkola są zamknięte dla wszystkich dzieci. W czasie wakacji, ferii oraz verksamhetsdagar, do przedszkola mają prawo uczęszczać tylko dzieci, których rodzice pracują, szukają pracy lub uczą się. Więcej o trybach płatnego i bezpłatnego przedszkola dowiecie się z tekstu Przedszkole w Szwecji v. 1 - Formalności, Opłaty, Dostępność.

Szafki w przedszkolu

Po pierwsze: demokracja

Podstawą funkcjonowania szwedzkich przedszkoli jest demokracja i wartości z nią związane. Dzieci uczą się szacunku dla wszystkich ludzi, tolerancji oraz tego, że każda osoba jest wartościowa. Dzieci są wspierane w budowaniu pozytywnych relacji, współpracy i rozwiązywaniu konfliktów. Mają szansę

rozwijać poczucie odpowiedzialności i zainteresowanie zrównoważonym rozwojem. Dzieci mają prawo głosu: mogą aktywnie angażować się w pracę przedszkola i wyrażać swoje opinie. Ich potrzeby i interesy stanowią podstawę do planowania zajęć. Warto wspomnieć, że odgórny program nauki dla przedszkoli określa tylko cele, jakie należy przez niego osiągnąć, natomiast dobór i organizacja aktywności leży w zakresie nauczycieli i... dzieci. W skrócie: przedszkole ma przygotować dzieci do życia w demokratycznym społeczeństwie, w którym każdy ma swoje prawa i obowiązki.

Adaptacja w przedszkolu

Dziecko rozpoczyna naukę w przedszkolu w terminie, w którym życzą sobie tego rodzice (przedszkole w Szwecji nie jest obowiązkowe, a więcej o rekrutacji do przedszkoli przeczytacie w Przedszkole w Szwecji v. 1). Pracujący rodzice muszą pamiętać, aby w te pierwsze dni wziąć wolne, gdyż współpraca z ich strony będzie potrzebna w trakcie adaptacji (inskolning). Proces ten przebiega w zależności od potrzeb dziecka. Pierwszego dnia zwykle rodzic jest z dzieckiem w przedszkolu przez 2-3 godziny i każdego następnego dnia wydłuża się czas pobytu dziecka w przedszkolu i skraca się czas obecności rodzica. W naszym przypadku, drugiego dnia Z była już sama w przedszkolu przez trzy godziny (i nie chciała wrócić ze mną do domu), trzeciego dnia pięć godzin, a potem już zostawiałam ją samą w pełnym wymiarze godzin. Oczywiście bardzo bałam się adaptacji, bo mieliśmy wcześniej kiepskie doświadczenia z zostawianiem Z z kimkolwiek, ale tutaj poszło nadzwyczaj łatwo. Nauczyciele są bardzo wyrozumiali i podchodzą do sprawy odpowiedzialnie, doskonale rozumieją, że każde dziecko jest inne, więc nie obawiajcie się drastycznych scen - nie powinno Was to spotkać w szwedzkim przedszkolu.

Wielojęzyczność i wielokulturowość w przedszkolu

Wiem, że największe obawy obcojęzycznych rodziców dotyczą tego, jak ich dzieci poradzą sobie w szwedzkim przedszkolu. Serca mam i ojców pękają z lęku przed bezradnością i zagubieniem ich pociech w świecie, w którym nikogo nie rozumieją. Zupełnie niepotrzebnie, z kilku powodów.

To nie jest tylko Wasz problem

Po pierwsze, personel w szwedzkich przedszkolach, na podstawie najnowszego planu edukacyjnego (Lpfö 18 - läroplan för förskola 2018), zobowiązany jest zapewnić dziecku rozwój w zakresie nauki ojczystego języka i kultury oraz pomagać Wam i dziecku w adaptacji. W praktyce przejawia się to na przykład w ten sposób, że jeśli tylko jest taka możliwość, to polskie dziecko priorytetowo trafi do przedszkola i grupy, w których nauczycielem jest osoba mówiąca po polsku lub chociaż dzieci mówiące po polsku. I nie jest to w Szwecji wcale trudne, bo Polaków jest tu całkiem sporo. My na przykład dostaliśmy miejsce w przedszkolu, o które nawet nie wnioskowaliśmy - właśnie dlatego, że nauczycielka znała język polski i w grupie były dzieci mówiące po polsku.

Oprócz tego, dzieci w szwedzkich przedszkolach są uczone tego, że mają prawo porozumiewać się w ojczystym języku, mają na ten temat pogadanki z nauczycielami, mają przestrzeń do tego, aby mówić o tym kim są i skąd pochodzą i uczą się nawzajem słówek w swoich językach (po kilku miesiącach przestały mnie już dziwić coraz to nowsze arabskie słówka z ust Z ;)).

Mówiąca po polsku nauczycielka Z, aby ułatwić pracę innym nauczycielom, na przykład podczas jej nieobecności, stworzyła dla nich specjalny słownik, który bardzo długo wisiał na ścianie w przedszkolu - były tam słowa i zwroty po polsku, zapisane fonetycznie i przetłumaczone na szwedzki. Pod koniec naszego czasu w przedszkolu, nauczyciele i opiekunowie bez przerwy rzucali do mnie polskie słowa i zwroty, których nauczyli się podczas pracy z moją córką.

Warto wspomnieć, że dzieci w szwedzkich przedszkolach poznają też podstawy angielskiego i języka migowego. Wszystko to po to, aby środowisko było jak najbardziej inkluzywne.

Być może to w ogóle nie jest problem

Cieszyliśmy się niesamowicie z tego, że Z będzie mogła porozumiewać się po polsku w przedszkolu. Wszystko więc szło gładko, dopóki nie obróciło się to przeciwko nam - po paru miesiącach Z w ogóle nie rozmawiała po szwedzku! Zaczęłam nawet myśleć o tym, żeby rozmawiać z nią po szwedzku w domu i teraz wiem, że to byłby ogromny błąd. Wystarczyło, by jej mówiące po polsku nauczycielka i koleżanka wyjechały na wakacje, a Z zaczęła nie tylko mówić po szwedzku w przedszkolu, ale i w domu!

Tak więc nasze zmartwienia obróciły się o 180 stopni. Z perspektywy lat spędzonych w Szwecji, moja rada dla polskich rodziców jest taka: nie bójcie się, że Wasze dziecko nie dogada się po szwedzku - bardziej martwcie się tym, żeby nie przestało do Was mówić po polsku! Dziecko, które na co dzień używa szwedzkiego w przedszkolu czy w szkole, bardzo potrzebuje Waszej konsekwencji w mówieniu do niego po polsku, bo w przeciwnym razie jest na najlepszej drodze do zapomnienia Waszego ojczystego języka.

Dzieci dają radę

Po trzecie, dzieci w wieku przedszkolnym mają niesamowicie chłonne umysły. Pamiętajcie, że im wcześniej Wasze dziecko zacznie przedszkole w Szwecji, tym łagodniej przejdzie okres adaptacji, tym szybciej nauczy się języka szwedzkiego, tym lepiej będzie po szwedzku mówić i tym mniej problemów będzie miało w swojej szwedzkiej edukacji. Nie warto więc odwlekać decyzji o posłaniu dziecka do przedszkola - im wcześniej, tym lepiej.

Jeśli zaś przeraża Was, że Wasze dziecko trafi do świata, w którym nie będzie rozumieć języka, to pomyślcie w ten sposób: dzieci w wieku przedszkolnym naprawdę niewiele rozumieją. W dużej mierze polegają na tonie głosu, gestykulacji i przyzwyczajeniach i nie rozumieją większości nawet polskich słów. Szybko przyzwyczają się do nowego języka w nowym środowisku, bo i tak będą musiały go używać! Skupcie więc swoje zmartwienia raczej na pozostałych językach, jeżeli Wasze dziecko ma być wielojęzyczne.

Kontakt z nauczycielami

W Szwecji istnieją okręgi przedszkolne i na każdy okręg przypadają 1-3 przedszkola. Okręgami zarządzają rektorzy i ich zastępcy oraz dyrektorzy wykonawczy odpowiedzialni są różne obszary zarządzania. W szwedzkich przedszkolach dziećmi zajmują się zarówno pedagodzy przedszkolni, jak i opiekunowie przedszkolni i wtedy mogą to być osoby bez wykształcenia pedagogicznego. Na grupę około 20 dzieci powinno przypadać trzech opiekunów/nauczycieli - w razie nieobecności, zarząd przedszkola ma obowiązek znaleźć zastępstwo lub połączyć grupy w ten sposób, aby ilość opiekunów była proporcjonalna do ilości dzieci.

W szwedzkim systemie edukacji dużą uwagę przywiązuje się do parytetów płci wśród pracowników, więc nauczyciele i opiekunowie przedszkolni płci męskiej to zupełnie normalny widok.

Miłym zaskoczeniem w szwedzkim przedszkolu było dla mnie to, że nauczyciele bardzo poważnie podchodzą do kontaktu z rodzicami - codziennie informują o tym, co dziecko robiło w danym dniu, co jadło, jak się zachowywało, jakie postępy poczyniło, co było zadowalające, a co niepokojące. Pamiętajcie, że jest to obowiązek nauczycieli i opiekunów przedszkolnych, więc macie prawo codziennie wymagać takich informacji na temat Waszego dziecka. Wszystkie ważne informacje i ogłoszenia powinny też być wywieszane na tablicach informacyjnych i w innych widocznych miejscach lub wysyłane do rodziców mailowo, więc pamiętajcie o regularnym sprawdzaniu tych miejsc.

Oprócz tego, raz w roku rodzice oraz dziecko uczestniczą w rozmowie z nauczycielem na temat postępów rozwojowych dziecka (utvecklingssamtal). W Szwecji nie ma wywiadówek w polskim rozumieniu, a nauczyciele nie mają prawa rozmawiać o Waszym dziecku z innymi osobami bez Waszej wyraźnej zgody. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że personel przedszkola jest prawnie zobligowany do zgłaszania odpowiednim służbom wszelkich informacji i sytuacji, które pozwalają podejrzewać, że dziecko jest niewłaściwie traktowane.

Dokumentacja

Dużą wagę przywiązuje się do przedszkolnej dokumentacji - każde dziecko w momencie rozpoczęcia nauki w przedszkolu ma założoną "teczkę". Zwykle jest to duży segregator, w którym odpowiedzialny za to nauczyciel zbiera materiały dotyczące rozwoju dziecka i jego aktywności w przedszkolu. Dokumentacja jest prowadzona w postaci pamiętnika i znajdziemy w niej zdjęcia dziecka, rysunki, wywiady z dzieckiem i sprawozdania z przedszkolnych projektów, w których dziecko bierze udział. Rodzice lub prawni opiekunowie mają wgląd do teczki na każdym etapie i zawsze jej zawartość jest prezentowana podczas utvecklingssamtal. To również świetna pamiątka, gdyż teczkę tę dziecko może zabrać do domu, gdy kończy przedszkole.

Warto również zaznaczyć, że w szwedzkich przedszkolach obowiązuje zakaz fotografowania dzieci. Jest to przykre dla rodziców szczególnie podczas przedszkolnych uroczystości (na przykład corocznego pochodu z okazji Dnia Świętej Łucji czy pikników z okazji Midsommar), jednak zakaz ten ma swoje uzasadnienie. Nierzadko w przedszkolach uczą się dzieci z ukrytą tożsamością (na przykład azylanci czy osoby objęte programem ochrony świadków), więc ewentualny wyciek wizerunku takich dzieci mógłby mieć bardzo poważne konsekwencje. Przy takich okazjach nauczyciele często pozwalają, już po zakończeniu części oficjalnej, na sesje zdjęciowe w odosobnionym miejscu, dla pojedynczych dzieci lub w małych grupach, pod warunkiem, że wszyscy opiekunowie zaangażowanych dzieci wyrażą na to zgodę.

Szwedzkie przedszkole: budynek, podwórko i wiata na wózki/rowery/foteliki rowerowe/przyczepki.

Przestrzeń

Szwedzkie przedszkola, przynajmniej te publiczne, wyglądają bardzo podobnie. Zwykle jest to maksymalnie dwupiętrowy budynek, przy którym obowiązkowo zaaranżowany jest teren do zabaw. Czasami szwedzkie przedszkola wyglądają jak modułowe baraki, trochę lepsze od takich, w których mieszkają budowlańcy, co może wydawać się dziwne, ale jest po prostu praktyczne.

Najbardziej widoczna różnica między polskim a szwedzkim przedszkolem jest taka, że w szwedzkich przedszkolach nie ma ścisłego, fizycznego podziału na przedszkolne grupy i dzieci mogą swobodnie przemieszczać się przynajmniej w zakresie piętra czy wydzielonej dla nich części budynku.

Budynki przedszkoli składają się z wielu pomieszczeń: takich, które są "siedzibami" poszczególnych grup, ale i takich, które służą do różnego rodzaju aktywności. Tak więc w szwedzkim przedszkolu znajdziemy pokoje do drzemki, czytania bajek, prac plastycznych, prac manualnych, budowania z klocków, muzyczne, multimedialne czy do spożywania posiłków. W ścianach i drzwiach naszego przedszkola są duże okna, aby nauczyciele i opiekunowie mieli ogląd na to, co się dzieje w poszczególnych pomieszczeniach. Dzięki takiemu rozwiązaniu, dzieci nie są zmuszone do siedzenia cały dzień w jednej, dużej sali, ale mogą wybrać między różnymi zabawami oraz odpoczynkiem, w razie potrzeby.

Każde przedszkole ma swoją własną kuchnię, która przygotowuje i wydaje dzieciom posiłki. Toalety dostosowane są zarówno do potrzeb maluchów (malutkie, niskie toalety i nisko zawieszone zlewy), jak i dorosłych. Każde przedszkole powinno być też dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Teren przedszkola zawsze jest ogrodzony, a specjalnie skonstruowane bramki uniemożliwiają maluchom ich otwarcie.

"Słownik" polsko-szwedzki dla nauczycieli, przykład informacji dla rodziców i tygodniowy jadłospis.

Dzień w przedszkolu

Jedynymi rzeczami, jakie rodzice muszą zapewnić dzieciom w szwedzkich przedszkolach, to ubrania na zmianę, ubrania przeciwdeszczowe, kalosze i pieluszki, jeśli jest taka potrzeba. Posiłki i przekąski, zabawki, przybory i koszty wycieczek leżą po stronie przedszkola. Dzieci są również ubezpieczone, zarówno podczas pobytu w przedszkolu, jak i w drodze z i do przedszkola.

Organizacja dnia

Nie ma określonej odgórnie godziny, na którą dzieci muszą stawić się w przedszkolu (więcej o godzinach pracy przedszkoli i o tym, w jakich godzinach poszczególne dzieci mogą być w przedszkolu, przeczytacie w Przedszkole w Szwecji v. 1). Ze względu na organizację dnia, nauczyciele mogą ustalić godzinę, do której dobrze by było, żeby wszystkie dzieci były już obecne. Rodzice mogą wejść do przedszkola i pomóc dziecku się rozebrać/ubrać, zarówno rano, jak i po południu, przy odbieraniu dziecka. Dobrą praktyką jest codzienne sprawdzanie, czy dziecko ma zapas ubrań i pieluszek, czy ubrania przeciwdeszczowe nie są brudne i czy nie zaszła jakaś pomyłka w zakresie własności rzeczy. Pamiętajcie, że wszystkie ubrania powinny być podpisane oraz o tym, że wchodząc do przedszkola, musicie zdjąć buty lub chociaż założyć na nie ochronne woreczki.

Na terenie przedszkola można zostawić dziecięcy wózek, rowerek, przyczepkę czy fotelik rowerowy w specjalnie przystosowanym do tego miejscu - najczęściej jest to wiata na zewnątrz. Dobrą praktyką jest przypinanie swoich rzeczy, nie tyle ze względu na kradzieże, bo te na terenie przedszkola są raczej utrudnione, ale ze względu na ewentualne pomyłki. Szwedzi tolerują tylko kilka marek, więc zwykle wszyscy mają identyczne lub bardzo podobne sprzęty.

Odpoczynek

Jeśli dziecko sypia w ciągu dnia, może mieć w przedszkolu ulubiony kocyk czy poduszkę, ale nie jest to wymagane. Nie ma odgórnie ustalonych czasów drzemki - każde dziecko odpoczywa wtedy, gdy tego potrzebuje. Dzieci mogą zabierać do przedszkola zabawkę, jeśli ta pomaga im w adaptacji czy poprawia samopoczucie. Najmłodsze dzieci śpią w ogromnych wózkach... na dworze! I to niezależnie od pogody, również na mrozie. Na dole artykułu zobaczycie jak wygląda taki wózek.

Świeże powietrze

Dużą część dnia szwedzkie dzieci spędzają na dworze - albo na placu zabaw obok przedszkola, albo w pobliskim parku. Mając na myśli dużą, faktycznie mówię o większości dnia, a nawet całym dniu, gdy pogoda dopisuje i co najmniej godzinie czy dwóch, gdy pogoda jest kiepska. Mają one dużo swobody podczas zabawy i nauczyciele nie ingerują za bardzo w rodzaj zabawy, dopóki nie jest oczywiste, że skończy się ona dramatem. Nie zwracają też szczególnej uwagi na ubiór dzieci, więc należy przygotować się na widok własnego dziecka bez czapki czy z rozpiętą kurtką na mrozie. Często też zdarza się, że części ubrań gubią się. Dzieci obsypują się piaskiem, tarzają się w błocie, skaczą po kałużach, wspinają się na drzewa i nikt im tego nie zabroni - ot, skandynawskie wychowanie!

Czasem dzieciaki jeżdżą też na wycieczki w rowerach cargo, a na dalsze wyprawy nawet autobusami czy pociągami. O dalszych wycieczkach rodzice dowiadują się wcześniej i wtedy najczęściej określana jest godzina rozpoczęcia i zakończenia wycieczki.

Więcej o skandynawskim stylu wychowania dowiecie się z artykułów: Polski czy skandynawski? Jakim rodzicem jesteś? - TEST z przymrużeniem oka Skandynawski Parenting: 5 rzeczy, których nauczyłam się, będąc mamą w Szwecji

Posiłki

Dzieci, które przychodzą najwcześniej i ich rodzice wyrażą taką chęć, dostają śniadanie. Około południa dzieciaki jedzą ciepły lunch. Między śniadaniem i lunchem oraz pod koniec dnia dostają przekąskę (mellanmål) - najczęściej są to owoce. Dzieci w przedszkolach dostają do picia zwykłą wodę oraz mleko i maślankę. Jeśli są spragnione, biorą kubeczki i nalewają sobie wody z kranu (w Szwecji wszyscy piją wodę z kranu), a w lecie, gdy większość czasu spędzają na dworze, mają do dyspozycji dyspozytory z wodą. Nie pija się w przedszkolu soków ani innych słodkich napojów. W przedszkolnym jadłospisie nie ma też rafinowanego cukru i orzechów.

Jeśli dziecko jest na specjalnej diecie ze względów medycznych lub światopoglądowych, należy o tym poinformować przedszkole. W przypadku względów zdrowotnych, trzeba przynieść zaświadczenie od lekarza stanowiące o konieczności stosowania specyficznej diety. Przedszkolna kuchnia i nauczyciele podchodzą do tego bardzo poważnie i są obarczeni odpowiedzialnością za przestrzeganie zaleceń żywieniowych. Z tego, co widziałam, wiele dzieci jest na diecie wegetariańskiej, wegetariańskiej + ryby, wegańskiej, bez wieprzowiny, laktozy czy glutenu.

Elektryczne rowery cargo, używane do wycieczek.

Aktywności

Wspominałam Wam już o tym, jak wygląda wnętrze szwedzkiego przedszkola. Dzieci mogą wybierać czym, w co i z kim się bawią. Mają też wspólne, grupowe aktywności. Codziennie mają zebranie (samling), podczas którego rozmawiają, czytają i słuchają bajek, uczą się angielskiego, języka migowego, opowiadają o sobie, swoich rodzinach, uczą się o innych kulturach.

Każdy rok w przedszkolu podzielony jest tematycznie i porusza się z dziećmi takie tematy jak ekologia, rozwiązywanie konfliktów, demokracja, prawa dziecka, ciało człowieka, różnice między ludźmi, tolerancja, etc. Dzieci uczestniczą w projektach plastycznych, filmowych czy muzycznych, podczas których zdobywają nowe umiejętności i wiedzę na powyższe i inne tematy. Duży nacisk kładzie się na kompetencje cyfrowe, więc dzieci mają do dyspozycji tablety czy komputery. Jeszcze większy nacisk kładzie się na ochronę środowiska i bliskość z przyrodą - na spacerach dzieci poznają rośliny i zwierzęta, sprzątają okolicę i uczą się segregacji odpadów, zaś w przedszkolu sieją nasiona, sadzą rośliny i opiekują się nimi.

Ubrania

Po czym poznać dzieci imigrantów w przedszkolu? Są najstrojniej ubrane! Szwedzcy rodzice zdecydowanie stawiają na praktyczność ubrań - ma być wygodnie i funkcjonalnie. Jeśli nie wiecie skąd wziąć takie ubrania, to znajdziecie je w większych szwedzkich supermarketach (co też sprawa, że wszystkie szwedzkie dzieci są tak samo ubrane ;)). Podstawą są bawełniane dresy/legginsy i T-shirty. W przedszkolach zwykle jest dość ciepło, więc swetry odpadają - lepiej postawić na sportową bluzę, którą dziecko z łatwością założy przed wyjściem na dwór. Obowiązkowo należy pociechę wyposażyć w wodoodporne i plamoodporne ubrania na dwór - kombinezony lub zestawy dwuczęściowe (kurtka i spodnie). Przygotujcie się na codzienne pranie w okresie jesienno-zimowym, gdyż pogoda nie powstrzymuje Szwedów przed wychodzeniem na dwór. Większość dzieci w przedszkolach chodzi w skarpetkach, ale oczywiście jest to sprawa indywidualna i można zaopatrzyć dziecko w kapcie.

Wózek do spania na dworze dla najmłodszych dzieci oraz urządzenie do zdejmowania butów.

Moje rady:

1. Pamiętajcie o uwzględnieniu okresu adaptacji przy wyborze terminu rozpoczęcia przedszkola i zadbajcie o możliwość wzięcia wolnego w pracy.

2. Nie stresujcie się rozpoczęciem przedszkola - stres będzie wpływał negatywnie nie tylko na Was, ale i na Wasze dziecko. Przedszkole to kolejny krok w jego rozwoju, który na pewno ubarwi Wasze życie, ale i pozytywnie odbije się na rozwoju dziecka.

3. Zaopatrzcie dziecko w ubrania na zmianę, ubrania przeciwdeszczowe i kalosze. Podpiszcie wszystkie części garderoby i sprawdzajcie codziennie, czy wszystko jest na miejscu i czy nie wymaga czyszczenia.

4. Nie naciskajcie na dziecko w kwestiach językowych - zostawcie naukę szwedzkiego nauczycielom i rówieśnikom. Skupcie się na konsekwencji w rozmawianiu w innych językach. Wielojęzyczność ma bardzo pozytywny wpływ na rozwój dziecka.

5. Jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości - pytajcie u źródła. Personel przedszkola jest po to, aby pomagać Wam i Waszemu dziecku, więc nie bójcie się pytać i rozmawiać. Jeśli ktoś nie wydaje Wam się kompetentny, grzecznie i bez złośliwości spytajcie o inną osobę, z którą możecie porozmawiać.

6. Unikajcie roszczeniowego tonu, osobistych przytyków i wszczynania awantur - to nie jest droga do załatwienia czegokolwiek w Szwecji. Więcej zyskacie, będąc uprzejmym, ale rzeczowym i stanowczym.

7. Jesteście w Szwecji z własnej woli - nie próbujcie zmieniać mentalności ludzi, systemu czy kultury kraju, w którym mieszkacie, gdyż nie dość, że jest to skazane na porażkę, to jeszcze wyjdziecie na dziwaków.

8. Przyzwyczajcie się do myśli, że nie na wszystko macie wpływ i że od teraz Wasze dziecko stanie się szwedzkim dzieckiem - będzie chodzić lekko ubrane, bawić się tak, jak ma ochotę, rozwiązywać własne problemy i... mówić po szwedzku, być może lepiej niż Wy ;)

Po więcej porad odsyłam do Przedszkole w Szwecji v. 1 - Formalności, Opłaty, Dostępność!